วิทยาศาสตร์ภาคพลเมือง

ชุมชนชนบทหลายแห่งถูกคุกคามจากการรุกคืบของโรงงานอุตสาหกรรมจำนวนมาก จนต้องได้รับผลกระทบรุนแรงจากมลพิษของโรงงานเหล่านั้น  ซึ่งแม้จะเต็มไปด้วยเงื่อนไขที่ยากลำบาก แต่ที่ผ่านมาชุมชนหลายแห่งในหลายพื้นที่ก็ได้รวมตัวกันต่อสู้เพื่อยับยั้ง การลงทุนของอุตสาหกรรมที่ก่อหรืออาจก่อให้เกิดผลกระทบรุนแรงต่อสุขภาพและ วิถีชีวิตขึ้นในท้องถิ่นของตน  หรือในอีกหลายกรณีคือเพื่อหยุดการขยายการลงทุนทุนเพิ่มเติมของโรงงาน อุตสาหกรรมที่กำลังก่อปัญหาต่อสิ่งแวดล้อมและชุมชน  ขณะที่บางพื้นที่ชุมชนต้องต่อสู้เพื่อเรียกร้องความรับผิดชอบจากผู้ที่ เกี่ยวข้องกับการก่อมลพิษ

การเสริมสร้างศักยภาพของชุมชนให้สามารถเฝ้าระวังมลพิษเพื่อปกป้อง วิถีชีวิตและสิทธิของตนเอง รวมไปถึงการศึกษาการปนเปื้อนของสารมลพิษในสิ่งแวดล้อมและการเผยแพร่ข้อมูล เหล่านี้สู่สาธารณะ ถือเป็นภารกิจสำคัญประการหนึ่งของมูลนิธิฯ  รวมไปถึงการประสานความร่วมมือกับชุมชนที่ประสบปัญหา เครือข่ายองค์กรภาคประชาชน นักวิชาการทั้งจากภายในและต่างประเทศ เพื่อร่วมกันพัฒนาศักยภาพของชุมชนให้มีความรู้และความเข้าใจ รวมถึงวิธีการบางอย่างที่จะติดตาม ตรวจสอบและเฝ้าระวังมลพิษจากอุตสาหกรรมให้เข้มแข็ง

ผลงานสำคัญเกี่ยวกับการเฝ้าระวังและการตรวจสอบมลพิษของมูลนิธิบูรณะ นิเวศที่ผ่านมา ได้แก่ การศึกษาเรื่องพื้นที่ปนเปื้อนสารปรอทของประเทศไทย : แหล่งโรงไฟฟ้าถ่านหินและโรงผลิตเยื่อกระดาษ ตำบลท่าตูม อำเภอศรีมหาโพธิ จังหวัดปราจีนบุรี (มกราคม 2556),  ภัยร้าย@ปลายปล่อง (เม.ย. 2554) เป็นรายงานการสำรวจการเผาก๊าซทิ้งที่ปลายปล่องของโรงงานปิโตรเลียมและปิโต รเคมีในเขตนิคมอุตสาหกรรมมาบตาพุด นิคมอุตสาหกรรมผาแดง นิคมอุตสาหกรรมเหมราชตะวันออก (มาบตาพุด) นิคมอุตสาหกรรมอาร์ไอแอล และเขตประกอบการอุตสาหกรรมไออาร์พีซี ในจังหวัดระยอง และรวบรวมเรื่องราวผลกระทบจากมลพิษของการเผาก๊าซทิ้งที่ปลายปล่องต่อสุขภาพ และสิ่งแวดล้อมจากต่างประเทศ, รายงานผลการตรวจวัดมลพิษอากาศในพื้นที่นิคมอุตสาหกรรมมาบตาพุดและนิคม อุตสาหกรรมเอเชีย (พฤศจิกายน 2552) ซึ่งเป็นการตรวจวัดการปนเปื้อนสารมลพิษในอากาศด้วยเครื่องมือตรวจวัดคุณภาพ อากาศแบบแสดงผลตามเวลาจริง (Real time UV Ambient Air Monitor),  อะไรอยู่ในอากาศ: ความลับที่คนมาบตาพุดและคนไทยยังไม่รู้ (ตุลาคม 2548) เป็นรายงานรวมผลการวิเคราะห์ตัวอย่างอากาศที่เก็บจากพื้นที่นิคมอุตสาหกรรม มาบตาพุดและบริเวณใกล้เคียงระหว่างเดือนกรกฎาคมถึงพฤศจิกายน  พ.ศ. 2547 ด้วยเครื่องมือถังตรวจการณ์มลพิษ (Bucket Brigade)  หรือที่เรียกว่า  Suma Canister  ซึ่งใช้เทคนิคการเก็บอากาศแบบสุ่ม (Grab Sample) เป็นเครื่องมือที่ดัดแปลงมาจากอุปกรณ์เก็บตัวอย่างอากาศและได้รับการรับรอง มาตรฐานจากสำนักงานคุ้มครองสิ่งแวดล้อม สหรัฐอเมริกา (US EPA)

หมายเหตุ: ท่านที่สนใจสามารถดาวน์โหลดข้อมูลที่เกี่ยวข้องได้ตาม link ด้านล่าง และที่หน้า "เอกสาร/ข้อมูลเผยแพร่"
รวมทั้งสามารถชมภาพเกี่ยวกับกิจกรรมการศึกษาและตรวจสอบมลพิษได้ที่ "ห้องภาพ"