ขั้นตอนการหลอมทองแดง ภาพจริงจากโรงงานรีไซเคิลทุนจีน (2) (21 มี.ค. 67)
ที่ลานนอกอาคารโรงงาน หลังจากทองแดงเหลวในแม่พิมพ์ที่ถูกขนออกมากองรวมกันเริ่มแข็งตัว โดยที่ความร้อนระอุภายในยังไม่ได้คลายลงมากนัก คนงานก็นำสายยางมาฉีดน้ำใส่พวกมัน ฉับพลันที่ความร้อนกับความเย็นสัมผัสกัน ไอน้ำและควันสีขาวก็ลอยคลุ้งไปทั่ว
ทองแดงเหลวที่ผ่านการหลอมแล้วไหลลงสู่แบบพิมพ์ที่มีการวางรองรับไว้
หลังจากทุกอย่างสงบลง น้ำบางส่วนที่เกาะอยู่กับก้อนทองแดงเริ่มหยดลงพื้นเปียก ก่อนไหลลงรางระบายที่อยู่ไม่ไกล ไปรวมกับน้ำอุ่นที่ยังค้างราง ซึ่งมีคราบสีแดงอมเหลืองคล้ายสนิมเกาะตามขอบ บอกเป็นนัยๆ ว่า กระบวนการทำงานแบบนี้เกิดขึ้นซ้ำแล้วซ้ำเล่าในแต่ละวัน และรางระบายคงแทบไม่อยู่ในสภาพแห้งเลย
ทองแดงเหลวที่อยู่ในแม่พิมพ์ หลังจากโดนน้ำฉีด
ไอน้ำจะระเหยออกมาหลังจากนั้นน้ำที่ไหลผ่านทองแดงเหล่านี้จะไหลไปรวมที่รางระบายน้ำ
อดีตของก้อนทองแดงเหล่านี้ ส่วนหนึ่งมาจากเศษชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์ จำพวกแผงวงจร สายไฟ และเศษกากต่างๆ ที่อัดบดย่อยบรรจุในปี๊บที่ถูกขนใส่รถเข็นเทลงเตาหลอม หลังออกจากเตาในสภาพทองแดงเหลว ก้อนทองแดงเหล่านี้ถูกลำเลียงทีละก้อนออกจากอาคารนำมาวางไว้บนลานปูน ก่อนที่จะนำน้ำมาฉีดเพื่อระบายความร้อน
รถเทเลแฮนด์เลอร์ขนาดเล็กกำลังยกทองแดงเหลวที่ยังอยู่ในแม่พิมพ์ออกมาจากอาคารโรงงาน เตรียมนำมาวางไว้ที่ลานเปิดโล่ง
ก่อนจะฉีดน้ำเพื่อระบายความร้อน จะสังเกตได้ว่า แม่พิมพ์บนรถยก กับแม่พิมพ์ที่อยู่ด้านขวาของภาพมีขนาดต่างกัน
ประเด็นที่น่าสนใจอยู่ที่ว่า น้ำที่ฉีดผ่านก้อนทองแดงรีไซเคิลเหล่านั้น หลังไหลลงรางแล้วไปไหน แน่นอนว่าเราไม่เห็นระบบบำบัดใดๆ เช่นเดียวกับที่ไม่เห็นระบบกรองอากาศ
ก้อนทองแดงที่เพิ่งหลอมเสร็จวางเรียงรายอยู่บนลาน
กระบวนการได้มาซึ่งทองแดงก้อนรีไซเคิลล้วนเสี่ยงต่อการเป็นแหล่งกำเนิดมลพิษในหลายส่วนของขั้นตอนการผลิต รวมไปถึงมีความเสี่ยงที่จะส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมในระยะยาว ไม่นับเรื่องอุบัติภัยต่างๆ ที่อาจเกิดขึ้นได้เสมอ โดยเฉพาะจากเตาหลอมร้อนแรง ซึ่งแน่นอนว่า คนงานในโรงงานคือผู้มีความเสี่ยงสูงสุดในทุกขั้นตอน
จากการพบเห็นสภาพขณะทำงานภายในโรงงานรีไซเคิลหลายแห่ง ส่วนใหญ่ไม่พบว่า คนงานมีอุปกรณ์ป้องกันระหว่างการทำงานอย่างเป็นจริงเป็นจัง บางคนอาจมีการโม่งไหมพรมคลุมหน้าตา แว่นกันแดด สวมถุงมือ แต่ไม่ใช่ทุกคน
ทองแดงเหลวที่อยู่ในแม่พิมพ์ หลังจากโดนน้ำฉีด
ไอน้ำจะระเหยออกมาหลังจากนั้นน้ำที่ไหลผ่านทองแดงเหล่านี้จะไหลไปรวมที่รางระบายน้ำ
ที่หน้าเตาหลอม ในบางช่วงสังเกตได้ว่าทองแดงที่ถูกหลอมด้วยความร้อนสูงมีการกระเซ็นออกมาสู่ภายนอก แต่ความเสี่ยงดังกล่าวดูเหมือนจะเป็นเรื่องที่แต่ละคนต้องระวังกันเอาเอง
เรื่อง/ภาพถ่ายโดย นราธิป ทองถนอม มูลนิธิบูรณะนิเวศ